هدف کلی :

    آشنایی با پراکند گی جمعیت و زندگی روستایی و شهری در ناحیه معتدل کوهستانی

اهداف جزئی :

    آگاهی از چگونگی پراکندگی جمعیت در ناحیه کوهستانی و علل آن

    شناخت نواحی کم جمعیت و پر جمعیت در ناحیه کوهستانی

    آگاهی از عوامل مؤثر در رونق کشاورزی و دامپروری در ناحیه کوهستانی  

    شناخت فرآورده های کشاورزی و دامپروری ناحیه کوهستانی

    آگاهی از علل رشد جمعیت شهرها

    شناخت شهرهای صنعتی و شهرهای مرتفع ناحیه کوهستانی

دانش آموز محترم به نقشه پراکندگی جمعیت در ناحیه ی معتدل کوهستانی توجه کنید.

 زندگی روستایی در ناحیه معتدل کوهستانی :

 وجود خاک های حاصلخیز آبرفتی و ریزش برف و باران کافی موجب رونق کشاورزی و پیدایش روستاها در ناحیه کوهستانی شده است .

 وجود چراگاه های طبیعی سر سبز در ارتفاعات در فصل های گرم موجب رونق زندگی کوچ نشینی و دامپروری شده است .

در ناحیه آذربایجان و زاگرس مرطوب به دلیل بارش فراوان، کشت دیم رواج دارد.

ناحیه معتدل کوهستانی انباری از غله، گوشت، لبنیات و میوه است. و نقش مهمی در تأمین غذای مورد نیاز کشور دارد .

خشکبار، پشم، پوست، قالی و قالیچه ارقام مهمی از صادرات ایران به کشورهای خارجی راتشکیل می دهند.

 زندگی شهری در ناحیه ی معتدل کوهستانی:

 طبق نتایج سر شماری ها علاوه بر رشد جمعیت کشور، در صد جمعیت شهرنشین نیز در کل کشور نسبت به جمعیت روستایی بیشتر شده است.

 در ناحیه کوهستانی علاوه بر رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت از روستاها به شهرها عامل مهم رشد جمعیت شهرها بوده است.

 اراک، زنجان و تبریز از شهرهای عمده ی صنعتی ایران به شمار می روند که در ناحیه کوهستانی واقع شده اند.

 شهرهای مرتفع ناحیه کوهستانی عبارتند از شهرکرد، بیجار و همدان.

هدف کلی:

   آشنایی با انواع راههای ناحیه بیابانی ونیمه بیابانی

اهداف جزئی :

   آگاهی از اهمیت احداث راهها

   آگاهی از علت مشکلات گسترش راهها در ناحیه بیابانی داخلی

   آگاهی از راههای نواحی کوهپایه ای

   آشنایی با چگونگی ارتباط راههای این ناحیه با بنادر جنوبی و آبهای آزاد جهان

دانش آموز گرامی، به نظر شما اهمیت احداث راههای ارتباطی چیست؟

به شکل راههای مهم و راه آهن در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی در نقشه زیر توجه فرمایید.

راه آهن

دانش آموز محترم، با توجه به نقشه بالا به این سوال پاسخ دهید.

- راه آهن شانگهای چین تا کدام بندر در اروپا ادامه می یابد؟

- راه آهن بافق- بندرعباس و مشهد – سرخس- تجن چه اهمیتی دارد؟

پاسخ این سوالات را برای یکی از همکلاسهای خود بیان کنید.

هدف کلی:

   آشنایی با پراکندگی جمعیت و زندگی روستایی و شهری در ناحیه بیابانی ونیمه بیابانی

اهداف جزئی:

   آگاهی از علل کمی جمعیت در بخشهای وسیع ناحیه بیابانی

   شناخت نواحی پر جمعیت در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی و عوامل موثر درتراکم جمعیت  این نواحی

   شناخت عوامل موثر در زندگی روستاییان

   آشنایی با مشکلات زندگی روستایی در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی

   آگاهی از اقدامات روستاییان برای مقابله با کمبود آب در این ناحیه

   آگاهی از پراکندگی شهرهای این ناحیه و عوامل موثر در آن

   آشنایی با علل افزایش جمعیت شهر تهران و پیامد های آن

- انسان جاهای مساعد را برای زندگی خود انتخاب می کند.

- بخش های وسیعی از ناحیه بیابانی شرائط مساعد برای زندگی را ندارند .

- در این ناحیه، جمعیت نسبتاً زیادی در شهرها به علت وجود عواملی چون معادن، کارخانه ها و گسترش بازرگانی متمرکز شده است .

دانش آموز عزیز، دو سرزمین زیر مساحت یکسان دارند .شکل الف تراکم جمعیت زیاد و شکل ب تراکم جمعیت کم را نشان می دهد.

زندگی روستایی بر پایه ی عواملی چون آب کافی، آب و هوای مساعد و خاک قابل کشت استوار است.

یکی از مهمترین مشکلات کشاورزی در ناحیه بیابانی ونیمه بیابانی ، کمبود آب است.

روش تامین آب در گذشته در نواحی بیابانی ونیمه بیابانی

 روش تامین آب در نواحی بیابانی ونیمه بیابانی

* زندگی شهری در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی

دانش آموز عزیز، آیا می دانید که چرا زندگی شهری نسبت به زندگی روستایی در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی از رونق بیشتری برخوردار است.

شهرهای پر جمعیت این ناحیه بیشتر در کوهپایه ها بوجود آمده اند.

- تهران، مشهد و اصفهان به ترتیب پر جمعیت ترین شهر های کشور هستند.

- شهرها در نواحی جلگه خوزستان به دلیل وجود معادن توسعه یافته اند.

* تهران پر جمعیت ترین شهر ایران :

شهر تهران حدود دویست سال پیش در زمان آقا محمد خان قاجار به پایتختی برگزیده شد.

امروزه تهران پر جمعیت ترین شهر ایران است .

گستردش سریع جمعیت در تهران سبب آلودگی محیط زیست، کمبود منابع آبی، کمبود مسکن، کمبود فضای سبز شده و تصمیم گیری را برای مسئولان امور دشوار نموده است.

هدف کلی:

  آشنایی با زندگی گیاهی و جانوری در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی

اهداف جزئی:

  آگاهی از علل دشواری رویش گیاه در ناحیه بیابانی ونیمه بیابانی

  آشنایی با برخی از انواع گیاهان و جانوران این ناحیه

  آگاهی از اهمیت حفظ پوشش گیاهی در این ناحیه و مقابله با تخریب آن

دانش آموز عزیز به نقشه زیر نگاه کنید.

همان طور که قبلا آموختید در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی دوره ی گرما طولانی و مقدار ریزش باران و برف کم است و این موضوع باعث دشواری هایی در رویش گیاه می شود.

مجددا به نقشه زیر توجه کنید.

وسعت کدام نوع از خاک ها در این ناحیه بیشتر است ؟

بله . خاک های نا مساعد وسعت بیشتری دارند.

-البته بعضی از گیاهان مقاوم می توانند در این ناحیه رشد کنند .

- در مناطق بیابانی، درختانی با ریشه های بلند و قوی مانند نخل، گز و پسته ی وحشی می روید.

- پوشش گیاهی بیشتر نواحی بیابانی و نیمه بیابانی استپ است.

- در استپ گیاهان کوتاه قد و درختچه های خاردار با فاصله از هم روییده اند

- به علت قطع درختان و کندن بوته ها و چرای بیش از حد دام ها، بخش های بزرگی از این ناحیه به بیابان تبدیل شده است.

- با کاشت گیاهان و نهال هایی که با شرایط طبیعی این ناحیه سازگاری داشته باشند می توان از رخ دادن مواردی چون از بین رفتن پوشش گیاهی، گسترش بیابان ها و فرسایش خاک جلوگیری کرد.

زندگی جانوری

در ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی، بعضی از حیوانات پر طاقت بهتر می توانند شرایط نامساعد را تحمل کنند.

هدف کلی :

   آشنایی با ویژگیهای خلیج فارس و دریای عمان

اهداف جزئی :

   آشنایی با نام کشور های همسایه خلیج فارس و دریای عمان

   آشنایی با برخی از ویژگیهای طبیعی خلیج فارس و دریای عمان

   آشنایی با جزایر خلیج فارس و تنگه هرمز

   آشنایی با اهمیت اقتصادی خلیج فارس و دریای عمان

   آشنایی با بنادر مهم خلیج فارس و دریای عمان

دانش آموز عزیز به نقشه زیر نگاه کنید.

ابتدا کشورهای اطراف خلیج فارس و دریای عمان را به خاطر بسپارید .

حالا به جزایر مهم در آب های خلیج فارس خوب دقت کنید . و آنها را به خاطر بسپارید .

سپس به رودهای که به خلیج فارس و دریای عمان می ریزند،  توجه کنید .

اکنون در یک برگ کاغذ یادداشت به این سئوالات پاسخ دهید:

1- کشور های اطراف خلیج فارس و دریای عمان کدامند ؟

2- جزایر مهم در خلیج فارس را نام ببرید.

3- کدام رود ها به خلیج فارس و دریای عمان می ریزند ؟

­خلیج فارس از نظر اقتصادی ،تجارت و بازرگانی و نظامی برای ما اهمیت بسیاری دارد.

- بنادر و جزایر جنوبی ایران در دریای عمان و خلیج فارس برای صید ماهی و دیگر جانداران دریایی شرایط مناسبی دارند.

انواع ماهی ها در خلیج فارس و دریای عمان را در نقشه زیر به دقت ملاحظه کنید.

به تصاویر زیر با دقت نگاه کنید .

در هر کدام از تصاویر تعداد افراد چند نفر است ؟ رابطه ی آنها با یگدیگر چگونه است ؟ حدس می زنید این تصاویر مربوط به کدام گروه ها می باشد ؟

در اطراف ما علاوه بر اعضای خانواده ، افراد دیگری نیز هستند که ما با آنها روابط دوستانه و صمیمی داریم آنان را می توان گروه دوستی نامید .

میان یک گروه دوستی روابط و احساسات نیز بر قرار است :

* اگر مدتی یکدیگر را نبینند دل تنگ می شوند .

* اگر کسی یکی از اعضای گروه  را  بیازارد دیگر اعضای گروه نیز آزرده شده  و از او دفاع می کنند .

* از اینکه کنار یکدیگر هستند لذت می برند .

* برای یکدیگر ارزش و احترام قائل هستند .

اعضای گروه سرود یک مدرسه نمی تواند یک گروه دوستی محسوب شود زیرا از کلاسهای مختلف دور هم جمع شده اند و روابط عاطفی میان آنها کم است .

شما با افرادی که عضو کلاس شما و با شما همکلاس هستند یک گروه کلاسی را تشکیل می دهید مانند گروه کلاس اول «ب»

یک گروه کلاسی را نمی توان گروه دوستی نامید، زیرا همه خصوصیات گروه دوستی را در یک گروه کلاسی یافت نمی شود . البته ممکن است در یک گروه کلاسی چند گروه دوستی کوچک نیز وجود داشته باشد .

مقایسه خانواده و گروه دوستی

الف) در هر دو گروه افراد نسبت به یکدیگر مهر و محبت دارند و روابط میان آنها عاطفی است .

ب) اعضای هر دو گروه کم است .

ج) در رفع مشکلات یکدیگر را یاری می کنند .

اشکانیان چون به کمک خاندانهای بزرگ ایرانی دشمنان خود را سرکوب می کردند اداره آن قسمت را به دست خاندانهای ایرانی می دادند پس بدون مشورت با آنها کاری انجام   نمی دادند.

اشکانیان دارای سه مجلس بودند:

مجلس اول: مجلس شاهی بود یعنی که از شاه و خانواده های اشکانی و شاهزادگان تشکیل می شد.

مجلس دوم: مجلس بزرگان بود یعنی که در آن خاندانهای بزرگ و بزرگان برای مشورت  می آمدند.

مجلس سوم: مجلس مهستان بود در مواقع مهم دو مجلس بزرگان و شاهی با هم تشکیل جلسه می دادند.

ضعف مهم آن نداشتن ارتش دائمی بود چون از خاندانهای بزرگ سرباز و نیرو می گرفتند و همچنین دین واحدی نداشتند و در قسمت شرق ایران بودایی ها و در غرب ایران مسیحیان حضور داشتند و دولت کوشانی از بودایی ها حمایت می کرد و دولت روم از مسیحیان ایران بود.

زرتشتیان در زمان اشکانیان بیشتر در فارس و خراسان و آذربایجان حضور داشتند و دینهایی چون پرستش مظاهر طبیعی مانند ستاره - ماه – خورشید - و مهر نیز رواج داشت.

در چنین اوضاع نابسامانی فرمانروای فارس اردشیر بابکان که طرفدار سر سخت دین زرتشتی بود با کمک بزرگان کشور در جنگ با اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی پیروز شد و دولت اشکانی را پس از چهارصد و هشتاد سال منقرض کرد.

مشکلات در زندگی خانوادگی امری طبیعی است و هیچ خانواده ای بدون مشکل نیست . مثلاً مشکل بیماری یکی از اعضای خانواده با دقت به تصویر زیر نگاه کنید :

آیا اگر مادری بی توجهی کند و به کار شخصی خود مشغول باشد مشکل بیماری این عضو خانواده حل می شود ؟چرا ؟! آیا بدون از خود گذشتگی مادر و همیاری دیگر اعضای خانواده می توان به مشکل بیماری غلبه کرد ؟چرا؟

 کمی فکر کنید !!

شما هم پس از فکر کردن به این نتیجه رسیدید که اگر هر یک از اعضای خانواده به کار شخصی خود مشغول باشد مشکلات خانواده حل نمی شود زیرا مشکلات با هم یاری و هم کاری حل می شود و گاه مشکلاتی در زندگی به وجود می آید که نیاز به همکاری و همفکری همه ی اعضای خانواده دارد و به تنهایی قابل حل نیست . و در صورت عدم همیاری دیگران مشکلات موجب فرسودگی و ناتوانی یک نفر از اعضای خانواده می شود.

ازخود گذشتگی یعنی اینکه انسان برای رفاه  و سلامت و سعادت دیگران از رفاه ، سلامت و سعادت و خوشی های خودش بگذرد . یا به عبارت دیگر  از خود گذشتگی یعنی دیگران را بر خود مقدم دانستن و گذشتن از حق خود به خاطر دیگران .

در خانواده ، همه افراد خانواده باید از خود گذشتگی داشته باشند .

بسیاری از کارها و رفتار های مادرتان بیانگر از خود گذشتگی او نسبت به شما است ، مانند :

1- او بسیار تلاش می کند که شما در فعالیت های مربوط به مدرسه موفق باشید .

2- اگر بتواند شما را در درسهایتان یاری می کند .

3- وسایل راحتی شما را فراهم می کند تا بهتر بتوانید کارهای خود را انجام دهید .

4- موفقیت شما را موفقیت خود می داند .

5 – اگر شکست بخورید او احساس شکست می کند .

6- ممکن است از بسیاری علایق خود به خاطر یاری رساندن به شما صرف نظر کرده باشد.

پارتها دیگر گروه آریایی ساکن شمال شرقی ایران بودند که در کنار دامداری ، سوارکارانی چابک و تیراندازانی ماهر بودند. رئیس یکی از قبایل پارتی ارشک یا اشک بود که محل زندگی آنها در کنار جاده ابریشم و نزدیک شهر صد دروازه بود. و سلوکیان مجبور بودند با آنها دوست باشند و آنها را از خود راضی نگه دارند در همان زمان گروهی از یونانی ها که در آسیای مرکزی ساکن بودند با سلوکیان دچار اختلاف شده و دولت یونانی باختر را بوجود آوردند. باختریان برای مقابله با سلوکیان از پارت ها کمک خواستند - پارت ها چون خواهان بیرون راندن یونانی ها از ایران بودند ابتدا سلوکیان را شکست دادند و سپس با حکومت باختر جنگیدند و قسمت های شرقی ایران را گرفتند.

 دیگر خاندانهای ایرانی نیز به پارتها یا اشکانیان کمک کردند و سلوکیان را از برخی مناطق بیرون کردند و اشکانیان حکومت آن نواحی را به خود خاندانهای ایرانی سپردند در آن زمان دو خاندان بزرگ ایرانی وجود  داشت:

1- خاندان قارن که : نسب خود را به کاوه ی آهنگر می رساندند و در مازندران ساکن بودند.

2- خاندان ساسان که : نسب خود را به اسفندیار پهلوان ایرانی می رساندند و در فارس ساکن بودند .

 یک جنگجوی پارتی ( اشکانی )

اولین شخص پارتی که حکومت مستقل به وجود آورد اشک بود - دومین شاه آنها تیرداد برادر او بود و بدین ترتیب سلسله اشکانیان به تدریج قلمرو خود از شرق به سمت جنوب و غرب ایران گسترش دادند. مثلاً فرهاد دوم (اشک هفتم) موفق شد پادشاه سلوکیان را به قتل رساند و مهرداد دوم یا اشک نهم قلمرو اشکانیان را بسیار وسیع نمود.

همسایگان ایران در زمان اشکانیان

کوشانی ها در شرق ایران بودایی بودند. در غرب ایران دولت روم در کشور ایتالیای کنونی به پایتختی شهر روم تأسیس شد و کم کم سرزمین های اطراف دریای مدیترانه، سوریه، فلسطین و ترکیه ی امروزی را به تصرف خود در آوردند و با اشکانیان همسایه شد.       رومی ها به پادشاه خود امپراطور می گفتند. در چنین شرایطی حضرت عیسی (ع) در فلسطین ظهور کرد و مردم ستمدیده که زیر ظلم رومیان بودند به او ایمان آوردند. حضرت عیسی با سفر به شهرها و روستاها مردم را به یکتاپرستی و کارهای نیک دعوت می کرد. دوازده نفر از یاران او که در کارها یاریش می کردند به حواریون مشهور شدند. حواریون سخنان او را گرد آوری کرده و انجیل نامیدند و با گذشت زمان پیروان آن حضرت که مسیحی نامیده می شدند افزوده شد تا جایی که خود امپراتور و بزرگان نیز به مسیحیت گرایش پیدا کردند .

کولر سه ام میدان ورزشی رم باستان

چند آثار معروف اشکانی در نقاط مختلف ایران:

1- خرابه ی  معبد کنگاور معروف به معبد آناهیتا در استان کرمانشاه.

2- در بیستون، گودرز اشک بیستم به تقلید از داریوش کتیبه ای به خط و زبان یونان دارد.

3- در تنگ سائولک در کوههای بختیاری نقش یک ملکه ی اشکانی در میان سه مرد دیده می شود .

4- در شهر سر پل زهاب کرمانشاه نقش برجسته ی گودرز اشکانی با کتیبه ای به زبان پهلوی اشکانی دیده می شود.

5- در سالهای اخیر در ناحیه ی نسا در نزدیکی عشق آباد جمهوری ترکمنستان که مقر پادشاه اولیه اشکانی بود آرشیو بزرگی محتوی اسناد مالی که بر روی پاره های سفال به خط پهلوی اشکانی بدست آمده است.

 
به تصویر زیر با دقت نگاه کنید :

این گروه کوه نوردی با چه مشکلاتی ممکن است روبه رو شوند ؟ آیا این مشکلات عادی و طبیعی به نظر می رسند ؟ چرا با این وجود عده ای به کوه نوردی بسیار علاقه مندند ؟

در یک سفر کوه نوردی ممکن است مسائلی موجب از دست رفتن مقاومت افراد شود مانند :

بسیاری از سختی ها و مشکلات در یک سفر کوه نوردی طبیعی است . ممکن است عده ای از اعضای گروه به دلیل خسته شدن به رهبر گروه اعتراض نمایند ولی او به آنان امیدواری می دهد . در جریان این سفر، تنها کسانی به قله کوه میرسند و فاتح و پیروز برمی گردند که در جریان مشکلات و سختی ها از خود مقاومت نشان می دهند و احساس عجز و ناتوانی نمی کنند .

شما به عنوان عضوی از خانواده برای رفع مشکلات خانواده می توانید به پدر و مادر خود کمک کنید ؛ مانند:

الف) هم فکری با دیگر اعضای خانواده

ب) مقاومت در برابر مشکلات تا رفع آنها

ج) کمک کردن در انجام کارها

حضرت محمد (ص) فرمودند :

«بدانکه ظفر قرین صبر است و گشایش قرین رنج و بدنبال سختی، آسانی هست.»

روزی پیامبر اکرم (ص) از کنار زن مصیبت دیده ای عبور می کرد . دید که آن زن در حال گریه کردن است .

حضرت فرمود: « از خدا بترس و صبر را پیشه کن » زن که پیامبر را نشناخته بود گفت : از کنار من رد شو؛چون بر شما مصیبت وارد نشده است و حال مرا نمی دانی . شخصی به زن گفت : آن مرد پیغمبر(ص) خدا بود . زن به طرف خانه پیغمبر آمد و به محضرش مشرف شد و عذر خواهی نمود . حضرت فرمود : همانا صبر کردن در برابر مصیبت و حوادث ، بهتر از هر چیزی است .»

 در حکومت هخامنشی هیچ کسی حق نداشت در امور کشور دخالت کند زیرا همه ی کارها در دست پادشاه بود و قدرت بی اندازه ی پادشاه ، شاهزادگان را به فکر کسب قدرت می انداخت و شاه نیز در فکر قتل شاهزادگان بر آمد در نتیجه به دلیل قدرت طلبی، کشتار در بار زیاد می شد و طولی نکشید که شاهان هخامنشی افرادی نالایق و ضعیف شدند و شهربان ها از آنها  اطاعت نمی کردند و به میل خود بر مردم ستم می کردند در نتیجه سرزمین هایی مثل مصر – بابل و یونان از مجموعه ی هخامنشی جدا شد.

ظهور اسکندر :

در شمال کشور یونان شخصی بنام اسکندر از مردم مقدونیه به قدرت رسید. او که یک نظامی جاه طلب بود. از اختلاف یونانیها استفاده کرد و آنجا را گرفت و دشمنی یونانی ها با ایرانیان را بهانه قرار داد و با لشکر یونانی ها به ایران حمله کرد و یونانی ها برای     انتقام جویی و بدست آوردن غنیمت او را همراهی کردند و هنگامی که ایران در زمان داریوش سوم آخرین پادشاه هخامنشی در نهایت ضعف و ناتوانی بود، به ایران حمله کرد و داریوش سوم شکست خورد و اسکندر بجز ایران، مصر و قسمتی از آسیای مرکزی و هندوستان را تصرف کرد ولی در بابل مریض و در گذشت.

پس از مرگ اسکندر سردارانش قلمرو او را سه قسمت کردند ایران – یونان و مصر که ایران سهم سلوکوس شد .

ایران از مصر و یونان مهم تر بود چرا؟ به دو علت

1- بزرگتر و پر جمعیت تر بود

2- میراث تمدن بزرگ هخامنشیان را داشت

سلوکوس و جانشینان او را سلوکیان می گویند ، سلوکیان در ایران شهرهایی بنا کردند و عده ای یونانی را در آنها ساکن نمودند .بیشتر این شهرها در مسیر جاده ابریشم بود .

عزیزانم ! به تصاویر زیر با دقت نگاه کنید . بین این دو تصویر یعنی گروه خانواده و گروه کوهنوردی چه شباهت هایی وجود دارد؟ آیا درست است که هر یک از اعضای این دو گروه به تنهایی به نظر خود عمل کند ؟چرا؟

برای ایجاد وحدت و یک پارچگی در میان اعضای این دو گروه شما چه راه حلی پیشنهاد می کنید ؟

خانواده مانند یک گروه کوه نوردی است که خود را برای رفتن به قله ی کوه آماده کرده  است . هر یک از اعضای گروه وظیفه ای را بر عهده می گیرد و وسایلی را نیز با خود حمل می کند . یک نفر از آن ها که مورد قبول همه یا اکثریت اعضای گروه است ، باید تصمیم بگیرد که همه ی اعضای گروه از کدام مسیر بروند . این فرد چه نام دارد؟!

کسی که سر پرستی و هدایت یک گروه کوه نوردی را بر عهده دارد و همه ی اعضای گروه از او اطاعت می کنند ، « رهبر » گروه یا «سر گروه» نامیده می شود.

رهبر گروه کوه نوردی در انتخاب مسیرها ، زمان و مکان توقف و استراحت و کارهای دیگر با اعضای گروه خود مشورت می کند . اعضای گروه نیز با او هم فکری می کنند و در مواردی که با تصمیم او موافق نباشند ، نظر خود را آزادانه بیان می کنند ولی هرگز از دستورات سرپیچی نمی کنند و به تصمیماتش احترام می گذارند .

خانواده نیز همچون یک گروه کوه نوردی به رهبر و سر پرستی نیاز دارد زیرا :

الف) در مواقع حساس تصمیمات لازم را بگیرد .

ب) نیازهای اقتصادی اعضای خانواده را تأمین کند .

ج) مشکلات اعضای خانواده را بشناسد و برای حل آن ها برنامه ریزی کند .

د) مقرراتی تنظیم کند که با پیروی از آن ها اعضای خانواده در کارهای خود موفق شوند .

در بیشتر خانواده ها سرپرست خانواده پدر است و مادر در تصمیم گیری او نقش مهمی دارد . در خانواده ای که از نعمت پدر محروم هستند ، مادر سرپرست خانواده است و می کوشد تا ضمن انجام وظایف پدر ، وظایف مادری خود را نیز به انجام رساند و فرزندانی موفق و متعهد تربیت کند .

رهبر خانواده  باید به دلایل زیر به نظرات دیگر اعضای خانواده توجه کند:

الف) برای استفاده از فکر و اندیشه دیگر اعضای خانواده و کسب موفقیت بیشتر .

ب) گسترش فضای صفا و صمیمیت در محیط خانواده .

حضرت محمد (ص) فرمودند :

 « اطاعت هیچکس در معصیت خدا روا نیست اطاعت فقط در کار نیک است »

 عزیزانم ! به تصویر زیر با دقت نگاه کنید . این ساعت از چه اجزایی تشکیل شده است ؟!

آیا این اجزا به یکدیگر وابسته اند و  یک واحد را تشکیل می دهند ؟! وابستگی این اجزا ء چه هدف مهمی را دنبال می کند ؟!

بله بچه های خوب ! همانطوری که ساعت از اجزاء  مختلف تشکیل شده است ؛ خانواده هم از مجموعه ای از اعضای تشکیل شده است . اجزاء ساعت به هم وابسته اند و یک واحد را تشکیل می دهند ؛ اعضای خانواده هم  به یک دیگر وابسته بوده و یک واحد را تشکیل می دهند

به پویا نمایی زیر با دقت توجه کنید :

آیا این فرد یک  آدم منظم است ؟! چه دلیلی بر بی نظمی این فرد می توانید بگوئید ؟! به نظر شما نظم یعنی چه ؟

بله ! قرار گرفتن هر چیز در جای خود ، انجام به موقع کارها و وظایف را نظم می گویند.

ما برای افزایش نظم در خانواده خود از راه های گوناگون می توانیم به سایر اعضای خانواده کمک کنیم ، مانند :

1- وسایل خود را در محل خاصی قرار دهیم .

2- برای انجام کارهای خود برنامه ریزی کنیم .

3- وظایف خود را به موقع ، طبق برنامه ریزی و به نحو مطلوب انجام دهیم .

داشتن برنامه :

به ما کمک  می کند که کارها ی خود را بهتر انجام دهیم و از انجام کارهای ضروری غافل نشویم . افرادی که دارای برنامه روزانه هستند در کارها ی خود موفق تر هستند و احساس نگرانی نمی کنند . زیرا برای هر یک از وظایف خود زمان مشخصی را در نظر گرفته و وظایف خود را به نحو مطلوب انجام داده و سر در گم نمی شوند خانواده ها هم می توانند برای خود برنامه ای داشته باشند و در مواردی چون دید و بازدید عید ، مسافرت ، رفتن به میهمانی ، تهیه غذای روزانه ، مطالعه کردن و... بر اساس برنامه ی خاص عمل کنند .

افرادی که نظم را رعایت نمی کنند با مشکلاتی روبه رو می شوند :

الف) وسایل را در جای خود نمی یابند

ب) وقت آنها بیهوده تلف می شود

ج) برنامه ریزی درستی نداشته و در کارهای خود موفق نیستند

د) همیشه نگران هستند

حضرت محمد (ص) فرمودند :

 « تدبیر آینده نگری  یک نیمه معیشت است »

حضرت محمد (ص) فرمودند:

« عقلی مانند تدبیر آینده نگری  نیست »

داریوش پس از قتل گئومات ، سه سال با مخالفانش جنگید تا توانست همه ی آنها را به اطاعت خود در آورد و در کتیبه ی بیستون که در 20 کیلومتری مشرق کرمانشاه در    منطقه ی بیستون که از او به یادگار مانده چگونگی جنگ های خود و طرز مجازات دشمنان خود را شرح داده است. او پس از سر کوبی دشمنان کسانی را که در قتل گئومات و آرام کردن کشور کمک کرده بودند در راس امور قرار داد.

شهر بانها در حقیقت استاندار منطقه بودند که یک فرمانده نظامی و یک کارمند نیز آنرا کمک می کردند داریوش برای جابجایی نامه ها و پیام از چاپار و چاپارخانه  استفاده می کرد چاپار قاصد بود که با استفاده از اسب های تندرو پیام هاو نامه ها را از جایی به جای دیگری می برد و چاپار خانه ها محل هایی بودند که در آنجا چاپار ها، اسب های تازه نفس و غذا دریافت می کردند . البته چاپار ها نقش مامور مخفی و جاسوس داریوش را نیز داشتند و اخبار پنهانی را به اطلاع شاه می رساندند.

پایتخت تابستانی هخامنشیان هگمتانه بود  که به آن اکباتان می گفتند. پایتخت زمستانی آنها شهر شوش بود و معروفترین پایتخت آنها تخت جمشید پایتخت بهاری بود که جشن عید نوروز با شکوه خاصی برگزار می گردید و اقوام مختلف با هدایای خود در این  جشن شرکت می کردند.

نمونه ای از سرستون های تخت جمشید

نقش نمایندگان ملل تابعه با هدایایی در تخت جمشید

به دستور داریوش در کنار شهر پارسه بنایی عظیم ساخته شد که تخت جمشید نام گرفت پس از داریوش جانشین او از جمله خشایارشا نیز به تکمیل آن پرداختند. تخت جمشید معروفترین پایتخت هخامنشیان شامل مجموعه ای از کاخ های عظیم بود که هنوز      ویرانه های آن باقی است.

پادشاهان هخامنشی دستور داده بودند برای آن ها مقبره هایی در دل سنگ به وجود آورند.

ایوانف در تاریخ ایران باستان می‏نویسد:

«پیامدبحران دولت سلوكیه، در نیمه سده سوم ق.م. آن شد كه كنترل بسیاری ازولایت‏های خاوری از دست این دولت بیرون رفت در راس این ولایت‏ها،فرماندارانی یونانی بودند، دیودت در باختر (باكتریا = بلخ) اوتیدم در سغد واندراگور، در پارت».

چنینبه نظر می‏رسد كه در ابتدای كار مبارزه پارتیان بیش‏تر بر اساس حفظ منافعمحدود قومی و صیانت طایفه‏ای بوده است تا یك جنبش اساسی در جهت تامیناستقلال ملی تمام ایران در مورد اصل و نژاد پارتیان اشكانی، گیرشمنمی‏نویسد:

آنانبه قبیله‏ی پرنی - كه جزیی از قوم دهه، بود - متعلق بودند. دهه، مجموعه‏ایاز قبایل سكایی بود كه بصورت چادرنشینی و استپ‏های بین دریای خزر و دریایآرال، زندگی می‏كردند. در حدود سال 250 ق.م. دو برادر، ارشك و تیرداد، باجنگجویان خود همراه پنج تن از روسای دیگر، ناحیه علیای «تجن» را اشغالكردند.

پادشاهجدید بلخ، به آنان حمله نمود، اما ایشان از این خطر گریخته به ایالاتمجاور پارت هجوم بردند و حاكم آن جا را كشتند. دو سال بعد، ارشك در جنگكشته شد، ولی پارتیان كه همیشه در محاربه بودند، تحت فرماندهی تیرداد تمامناحیه‏ی را كه امروز سرحد ماورای خزر و روسیه و ایران را تشكیل می‏دهد، بهتصرف درآوردند. تیرداد در همین مكان، نخستین پایتخت خود را بنا نهاد. اندكیبعد شهری دیگر به نام موسس سلسله، ارشك بنا شد، و تیرداد در آن جاتاجگذاری كرد.

درهر حال، جنبش پارتیان در شرق ایران، موجب از بین رفتن تسلط مقدونیان وفراهم شدن مقدمات وحدت ملی ایرانیان گردید. پارتیان در اندك مدت بر فلاتایران مستولی شدند و به زودی به عنوان مظهر جدید احساسات ملی ایرانیان ومدافع شرق ظاهر گردیدند.

پارتیانبا ادامه سیاست صلح و جنگ و حمله و دفاع توانستند مدت پانصد سالفرمانروایی خود را بر محدوده فلات ایران حفظ و در مقابل اقوام شرق و غرب مقاومت كنند. 

زایش هنر در سپیده دم تاریخ

نقاشی دیواری به عنوان یكی از اشكال هنری درطول تاریخ همواره ازاهمیت خاصی برخورداربوده است. تأثیر این نقاشی ها برزندگی انسان ازدیرباز تا كنون آنچنان پایدار و ماندنی است كه می توان گفت كمتر رشته هنری چنین تأثیری را داشته است، زیرا كه خیلی ازرشته های هنری درمقاطعی از تاریخ بنا به ضرورت ومجموعه شرایط خاصی شكل گرفته ودر مقاطعی دیگر ازمیان رفته یا كاربرد لازم خود را ازدست داده اند . اما نقاشی دیواری را می توان نخستین زایش راستین هنری انسان درسپیده دم تاریخ هنر دانست . به طوری كه همچنان تا كنون تداوم وتأثیر خود را در بطن زندگی جوامع بشری حفظ كرده است .

 در تبیین دستاورد بزرگ انسان در عصر سنگ كه جهان را با تصویر مجسم می ساخت تا برآن تسلط یابد، نباید از یاد ببریم كه هنر وی، به معنی واقعی واژه، هنربوده است. آنچه اهمیت دارد این نیست كه او تصویر آفرینی می كرد بلكه این است كه تصاویرمزبوررا ماهرانه و زیبا می آفرید.

 امروزه نقاشی دیواری از نظر ایجاد تأثیرات قوی بصری وآفرینش زیبایی وهماهنگی فرم و ریتم، نقش ارزشمندی درآثار معماری وزیبا سازی شهری دارد.

این رشته هنری اگر به درستی شناخته شود و به درستی به اجرا درآید، با توجه به فضاهای زیبا و باشكوهی كه بوجود می آورد می تواند با هنر معماری تلفیق شود، همچنین این توان و اهمیت را درخود دارد كه با مایه های فرهنگ و هنر وقوم وملتی درآمیخته وبه آن ارزش واعتبار والایی دهد.

هزاران سال پیش، انسان نخستین تصویر حیواناتی را كه برای احتیاجات خود شكار می كرده وتصاویر آنها را بر دیواره محل سكونتشان، یعنی درانتهای صخره غار نقاشی می كردند. آنان با اجرای اعمالی چون مراسم حمله به آن تصاویر، انگیزه خود را برای شكار فردایشان بالامی بردند.